FREE ON BOARD - FOB

• FOB เป็นหนึ่งในเทอมการขนส่งสินค้า (ตั้งแต่ Incoterms® 2010 เป็นต้นมา) ที่เหมาะสำหรับการขนส่งสินค้าทางทะเล จากท่าเรือต้นทางไปถึงท่าเรือปลายทาง
• FOB เป็นเทอมการขนส่งสินค้าที่ผู้ขายสินค้าจะรับผิดชอบในการจัดเตรียมเอกสารสำหรับการขนส่งสินค้า และจัดส่งสินค้าจนถึงเรือขนส่ง (Vessel) ต้นทุนและความเสี่ยงภัยต่อสินค้าจะอยู่ในความรับผิดชอบของผู้ขายจนกว่าสินค้านั้นจะถูกยกข้ามกาบเรือ
• FOB โดยมากจะใช้กับการขนส่งสินค้าทางทะเล ซึ่งสินค้านั้นจะถูกขนส่งจากสถานที่ของผู้ขายไปยังเรือขนส่งต้นทาง
  • FCA เป็นเทอมที่เหมาะสำหรับการขนส่งแบบบรรจุในตู้คอนเทนเนอร์มากกว่า (Containerized goods) โดยผู้ขายสินค้าจะทำการขนส่งสินค้าจนถึงลานบรรจุสินค้าสำหรับ LCL (Less than Container Load) และ ลานรับตู้สินค้าของผู้รับขนส่ง FCL (Full Container Load)
    
• อย่างไรก็ตามความรับผิดชอบในการขนส่งสินค้าจะขึ้นอยู่กับผู้ซื้อและผู้ขายสินค้าที่จะตกลงกันเกี่ยวกับความรับผิดชอบ ด้านเอกสาร ค่าใช้จ่ายในการขนส่งและความเสี่ยงของแต่ละฝ่ายก่อนที่จะเริ่มต้นการขนส่ง

FOB สามารถแบ่งย่อยได้อีกเป็น FOB DESTINATION หรือ FOB SHIPPING POINT ซึ่งโดยพื้นฐานแล้วคือการกำหนดว่าใครจะรับผิดชอบค่าใช้จ่ายในการขนส่งส่วนใหญ่ ระหว่างผู้ซื้อและผู้ขาย

• FOB SHIPPING POINT ผู้ขายจะรับผิดชอบในการขนส่งสินค้าไปที่ท่าเรือต้นทาง (Port of Departure) พิธีการศุลกากรขาออก และ การโหลดสินค้าขึ้นไปบนเรือ เมื่อสินค้าข้ามกาบเรือไปแล้ว ความเสี่ยงภัยในสินค้าจะโอนจากผู้ขายไปยังผู้ซื้อ ณ จุดนี้ และผู้ซื้อต้องรับผิดชอบค่าใช้จ่ายทั้งหมดจากจุดนี้เป็นต้นไป
• FOB DESTINATION จะโอนความรับผิดชอบในการจัดส่งสินค้า ณ สถานที่ที่ระบุไว้ (ปลายทาง) ซึ่งโดยปกติจะเป็น ท่าเทียบเรือ ตู้ไปรษณีย์ หรืออาคารสำนักงานของผู้ซื้อ  เมื่อสินค้ามาถึงสถานที่ที่ระบุ ความรับผิดชอบในสินค้าและความเสี่ยงภัยจะโอนจากผู้ขายไปยังผู้ซื้อ 

โดยปกติแล้ว FOB SHIPPING POINT ผู้ซื้อจะเป็นผู้รับผิดชอบค่าขนส่ง ขณะที่ FOB DESTINATION ผู้ขายจะเป็นผู้รับผิดชอบค่าขนส่ง

• ผู้ขายกำหนดข้อตกลง FOB DESTINATION โดยระบุว่าราคาขายสินค้ามีมูลค่า 2,000 ดอลลาร์ จะต้องชำระเมื่อผลิตภัณฑ์มาถึงปลายทางของผู้ซื้อในประเทศญี่ปุ่น ไม่ว่าด้วยเหตุใดก็ตาม สินค้าไม่สามารถส่งไปยังผู้ซื้อในประเทศญี่ปุ่นได้ ผู้ขายจะต้องรับผิดชอบค่าสินค้า รวมถึงค่าใช้จ่ายในการขนส่งทั้งหมด และต้องชดใช้เงินให้กับผู้ซื้อในประเทศญี่ปุ่นในการจัดส่งสินค้าใหม่
• ค่าใช้จ่ายในการขนส่งสินค้ามักจะเป็นของผู้ขายเนื่องจากถือเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในสินค้าระหว่างการขนส่ง

• ผู้ขายกำหนดข้อตกลง FOB SHIPPING POINT โดยระบุว่าราคาขายสินค้ามีมูลค่า 2,000 ดอลลาร์ ให้กับผู้ซื้อในประเทศญี่ปุ่น (FOB, Tokyo Seaport) หมายความว่า ผู้ซื้อจะรับผิดขอบค่าใช้จ่ายในการขนส่งหลักจากประเทศผู้ขายไปยังประเทศของผู้ซื้อ และความเสี่ยงภัยจะโอนจากผู้ขายเป็นของผู้ซื้อเมื่อสินค้าได้ถูกโหลดขึ้นไปบนเรือขนส่งสินค้าแล้ว ดังนั้นไม่ว่าด้วยเหตุใดก็ตาม (เช่นเรือเกิดจม หรือไฟไหม้) หากสินค้านั้นไม่สามารถไปถึง Tokyo Seaport ได้ ความรับผิดชอบเนื่องจากสินค้าอยู่ในสภาพไม่สมบูรณ์ ครบถ้วนนั้นจะต้องเป็นของผู้ซื้อ ผู้ซื้อจะต้องรับผิดชอบในส่วนของค่าสินค้า และค่าใช้จ่ายในการขนส่งสินค้าด้วย